Drie factoren komen het vaakst terug als het over het terugdringen van CO2-uitstoot (artikel) gaat: industrie, energieopwekking en vervoer. Ga maar na: als de industrie van het gas af zou zijn, al onze energie uit duurzame bronnen zou komen en al het vervoer in Nederland nul broeikasgassen zou uitstoten, dan zouden we een behóórlijk eind op weg zijn met de verduurzaming.

Van deze drie kun je als mkb’er aan de slag met groene energie (artikel), en ook duurzamere mobiliteit leent zich voor een praktische aanpak. De algemene routes hiervoor zijn al geschetst in dit overzichtsartikel, en dit artikel gaat dieper in op de mogelijke organisatorische maatregelen. De manieren om de vervoersmiddelen zelf te vergroenen komen in een later artikel aan bod.

Woon-werkverkeer en logistieke kilometers

De vervoersstromen waar je organisatorische invloed op kunt uitoefenen zijn op te delen in twee categorieën. Enerzijds zijn er de kilometers voor woon-werkverkeer en ritten voor zakelijke afspraken van werknemers. En anderzijds gaat het om de logistieke kilometers die je onderneming bijvoorbeeld maakt voor het afleveren van producten en die toeleveranciers moeten afleggen naar jouw onderneming.

Om te beginnen met het woon-werkverkeer: op zich geldt daarvoor dat elke kilometer die niet afgelegd hoeft te worden een puntje is voor de groene score van je onderneming. Dat werkgevers hier meer oog voor hebben is trouwens ook niet helemaal vrijblijvend, want grote werkgevers moeten sinds medio 2024 registreren hoeveel kilometers werknemers maken (artikel). En er wordt van hen verwacht dat zij ook maatregelen nemen om de bijbehorende CO2-uitstoot terug te dringen.

Thuiswerken scheelt autoritten

Los van de wettelijke eisen: de grootste winst voor duurzame mobiliteit zit bij veel bedrijven in het terugdringen van het woon-werkverkeer. En wat is de grootste demper van dergelijke kilometers? Inderdaad: thuiswerken. Dat scheelt qua milieubelasting naast een rit ook in bijvoorbeeld waterverbruik en het energieverbruik op de werkplek. Voor de werkgever dan. Want op zich zit de werknemer nog steeds CO2 uit te stoten voor het verbruik van water en energie, alleen dan niet op kantoor maar in zijn eigen huis.

Bovendien leidt thuiswerken mogelijk tot méér mailverkeer en méér videovergaderingen. En ook dat verbruikt energie (artikel). Zeker als de vergadering wordt gevoerd met de camera’s aan en in een beeldverbinding met hoge resolutie.

CO2-uitstoot thuiswerkplek dempen

Anderzijds kun je heel wat mails sturen tot je aan dezelfde uitstoot zit als één rit met een benzine-auto, dus het lijkt wel veilig om te zeggen dat thuiswerken in de meeste gevallen leidt tot een lagere CO2-uitstoot voor de onderneming als geheel.

En je kunt dus wel maatregelen nemen om ook op de thuiswerkplek de CO2-uitstoot zo veel mogelijk terug te dringen. Zo scheelt het al als de werknemer het thuiskantoor laat draaien op zonnepanelen. En je kunt binnen je bedrijf afspreken dat de camera’s in principe uitstaan tijdens videovergaderingen, tenzij het echt niet anders kan. Je kunt ook de resolutie van de verbinding lager instellen en – misschien sowieso een goed idee – vergaderingen zo kort mogelijk houden.

Fiscale voordelen via werkkostenregeling

Uiteraard is thuiswerken niet voor elke onderneming haalbaar. En er is ook het nodige te zeggen over dat al te veel thuiswerken het ‘clubgevoel’ binnen de onderneming kan uithollen. Maar, ervan uitgaande dat je thuiswerken wilt stimuleren: je kunt dan als werkgever een beroep doen op fiscale voordelen (uitgebreide informatie hierover vind je in dit artikel op rendement.nl).

Werkgevers kunnen namelijk gebruikmaken van de werkkostenregeling (WKR), die enkele zogeheten gerichte vrijstellingen kent rondom thuiswerk. Een gerichte vrijstelling wil zeggen dat de werkgever tot een bepaald bedrag geen loonheffingen hoeft te betalen. Zonder de WKR zouden dergelijke vergoedingen namelijk worden gezien als loon voor de werknemer.

Thuiswerkvergoeding voor kosten

Eén van de gerichte vrijstellingen is een kostenvergoeding voor thuiswerken van € 2,35 (in 2024) per thuiswerkdag. Dat is dus een tegemoetkoming voor de kosten voor elektriciteit, water en pakweg koffie die de werknemer op de thuiswerkplek maakt. Daarnaast geldt er tot op zekere hoogte ook een gerichte vrijstelling om het thuiskantoor arbotechnisch fatsoenlijk in te richten. Denk daarbij aan het vergoeden van een bureaustoel of beeldscherm. Dat kan onder de WKR dan voor de werkgever belastingvrij blijven.

Verhuiskosten en OV-abonnementen

Er is in de WKR zelfs een gerichte vrijstelling voor verhuiskosten, waarmee de werkgever aan de werknemer onder voorwaarden tot € 7.750 (in 2024) belastingvrij kan vergoeden. Eén van de voorwaarden hierbij is dat de reisafstand tussen huis en werk door de verhuizing met 60% verminderd moet worden.

Ook als je niet aan de voorwaarden voor deze vrijstelling voldoet, kan het aantrekkelijk zijn om als beleid te voeren dat werknemers zo dicht mogelijk bij ‘de zaak’ wonen. Dat verkort niet alleen de afstand voor woon-werkverkeer, maar kan ook alternatief vervoer aantrekkelijker maken. Misschien komt de werkplek voor werknemers nu ineens binnen fietsafstand en kun je met belastingvoordeel een fiets vergoeden (checklist).

Of misschien is de OV-verbinding door de verhuizing beter, waardoor dit een volwaardig alternatief is voor de auto. En waardoor het OV mogelijk ook een betere optie wordt voor de zakelijke ritten naar klanten. Trouwens ook hier: de WKR heeft een gerichte vrijstelling voor OV-abonnementen. Dus het kan zeker aantrekkelijk zijn om, naast het binnen de mogelijkheden stimuleren van thuiswerken, ook alternatief vervoer aantrekkelijker te maken.

Deelauto als alternatief

Naast de fiets of de trein kan ook de deelauto nog een alternatief zijn. Bijvoorbeeld voor werknemers of ondernemers die zelf geen auto hebben of willen, maar wel af en toe naar een zakelijke afspraak moeten die met het OV moeilijk bereikbaar is. Of voor werknemers die wel af en toe op kantoor moeten zijn, maar een slechte OV-verbinding hebben. Er zijn verschillende aanbieders op de markt, al moet gezegd dat het deelnetwerk vooral in steden zit en minder in dorpen.

Als werkgever kun je bijvoorbeeld een abonnement afsluiten bij een deelautobedrijf waar werknemers dan gebruik van kunnen maken, zodat zij er zelf geen kosten aan hebben. Maak wel goede afspraken, want anders bestaat het risico dat je bij de werknemer een bijtelling moet toepassen voor privégebruik van de deelauto (zie hiervoor deze notitie van de Belastingdienst).

Distributie slim plannen

Met het verminderen van het woon-werkverkeer kun je al een grote hap nemen uit de vervoersstromen van je onderneming. Daarnaast valt er nog winst te behalen door het verkleinen van de andere vervoersstromen. Daarbij kun je denken aan slimme softwareprogramma’s die de routes voor distributieritten van je onderneming zo efficiënt mogelijk plannen. Die programma’s kunnen bij de planning met allerlei factoren rekening houden, zoals wegopbrekingen of verwachte opstoppingen.

Kilometers besparen

Ook het slim combineren van ritten kan via software, en klanten zijn misschien best wel geneigd om even te wachten op hun bestelling als daardoor de verzendkosten dalen. Een andere ontwikkeling is dat het vervoer loopt tot aan ‘hubs’ aan de rand van steden, en dat de distributie binnen de stad loopt via kleine, elektrische busjes. Jouw onderneming hoeft dan niet meer helemaal tot aan de voordeur van de klant te rijden. Je kilometerbesparing kan met dit soort ingrepen aardig oplopen.

Samenwerking met leveranciers

Bij het verkleinen van de vervoersstromen is het ook nuttig om samen op te trekken met leveranciers (artikel). Er zijn bijvoorbeeld initiatieven om de ‘luchtverplaatsing’ in de logistiek terug te dringen. Anders gezegd: minder vrachtauto’s die na het afleveren van de vracht bij een klant alleen maar lucht vervoeren. Je zou dus met leveranciers kunnen afspreken dat zij op de terugweg weer iets meenemen van jouw onderneming. Misschien wel die nieuwe werkfiets voor je werknemer.