De stip op de horizon is dat Nederland in 2050 helemaal energieneutraal moet zijn. Dat is vastgelegd in het Nederlandse Klimaatakkoord (artikel). Om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen naar netto nul zijn gigantische investeringen nodig, niet in de laatste plaats in het elektriciteitsnet.

Bedrijven goed voor ruim de helft

Onderzoeksbureau SEO heeft geprobeerd om in kaart te brengen of Nederland een beetje op schema is met de investeringen in de energietransitie. De onderzoekers concluderen dat er in 2023 zo’n € 25 miljard is uitgegeven, en die miljarden zijn grofweg zo verdeeld:

• Bedrijfsleven: € 14,3 miljard
• Netbeheerders: € 6,7 miljard
• Huishoudens: € 3,9 miljard

Genoeg investeringen?

Voor de cijfers over de netbeheerders heeft SEO zich gebaseerd op de jaarverslagen. De investeringen van bedrijven en huishoudens zijn becijferd op basis van gegevens over overheidssubsidies voor verduurzaming (artikel). Investeringen in research en innovatie zijn hierbij overigens niet meegenomen.

SEO schat in dat er tot en met 2024 jaarlijks € 23 miljard aan investeringen nodig is voor de energietransitie. Voor de periode 2025-2030 zal dat volgens schattingen oplopen naar zo’n € 31,3 miljard per jaar. Met die € 25 miljard die in 2023 is uitgegeven zou Nederland daarmee voor nu aardig op koers liggen.

Zon op woningen en vergroening gebouwen

Van de investeringen van netbeheerders in 2023 is het leeuwendeel naar het elektriciteitsnet gegaan. Bij de huishoudens zijn zonnepanelen op woningen goed voor de helft van het investeringsbedrag. In het bedrijfsleven valt het grootste deel van de investeringen (€ 5,8 miljard) onder de zogeheten milieu-investeringsaftrek (MIA).

De MIA is een belastingvoordeel voor bedrijven die milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen aanschaffen. Verdere uitsplitsing laat zien dat het meeste MIA-voordeel is vergeven aan het verduurzamen van gebouwen (artikel).

Investeringen zónder subsidie niet meegeteld

Hoewel het er dus op lijkt dat de investeringen in 2023 in lijn zijn met wat er nodig is voor de energietransitie, is het volgens de onderzoekers nog te vroeg voor die conclusie. Allereerst omdat nog niet definitief te zeggen is hoeveel investeringen er nu precies nodig zijn. En daarnaast zitten er de nodige beperkingen aan de cijfers.

Zo zijn investeringen die zonder overheidssubsidie zijn gedaan niet meegeteld. SEO denkt daarom dat er méér is geïnvesteerd dan de € 25 miljard, maar heeft nog geen sluitende methode gevonden om de andere investeringen te achterhalen.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie, Invest-NL, Rabobank, Alliander en Gasunie, en is hier te vinden als pdf.