Ieder jaar onderzoekt een groep van 15.000 wetenschappers uit 150 landen, waaronder Nederland, 35 ‘vitale functies’ van de planeet, zoals het aantal mensen op aarde, de hoeveelheid vee, de ontbossing, het verdwijnen van zee-ijs of niet-duurzame subsidies.
Van deze 35 vitale functies zijn er 25 het afgelopen jaar naar recordhoogte gestegen, zo blijkt uit het vorige week gepubliceerde 2024 klimaatrapport: Gevaarlijke tijden op planeet Aarde.

Rampzalig en onomkeerbaar

De wetenschappers waarschuwen in hun rapport dat klimaatverandering zich op een kantelpunt bevindt, waarbij de gevolgen steeds vaker rampzalig en onomkeerbaar zullen zijn. Doordat er door toedoen van de mens een situatie is ontstaan die zich nooit eerder heeft voorgedaan, worden de gevolgen van klimaatverandering steeds moeilijker te voorspellen.
Duidelijk is wel dat de weersextremen steeds extremer worden en elkaar ook steeds sneller opvolgen. De recente overstromingen in Centraal-Europa zijn hier een goed voorbeeld van.

Belangrijkste veroorzakers klimaatcrisis

Volgens de wetenschappers moet er wereldwijd veel meer gebeuren om klimaatverandering tegen te gaan. Met het huidige beleid zal de temperatuurstijging deze eeuw namelijk niet beperkt blijven tot maximaal 1,5 °C (de internationale klimaatafspraak), maar zijn we op weg naar een opwarming van 2,7 °C in 2100, met alle gevolgen van dien.
Het gebruik van fossiele brandstoffen, ontbossing en een economisch model gericht op kwantitatieve groei zijn de belangrijkste veroorzakers van de klimaatcrisis. De onderzoekers dringen erop aan dat deze als eerste worden aangepakt. Het beprijzen van de uitstoot van broeikasgassen als CO2 en methaan kan hier bijvoorbeeld aan bijdragen. Daarbij pleiten zij ook voor gedurfde maatregelen, zoals het tegengaan van overconsumptie en verspilling, het verminderen van de menselijke bevolking en het overstappen op een meer plantaardig voedselsysteem.

Nieuwe internationale klimaatafspraken

Het 2024 klimaatrapport werd vorige week gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BioScience, pakweg een maand voor de jaarlijkse Climate Change Conference van de Verenigde Naties begint. Deze klimaattop vindt dit jaar vanaf 11 november plaats in Bakoe, Azerbeidzjan. Tijdens deze bijeenkomst bespreken wereldleiders het mondiale klimaatbeleid en maken zij afspraken over het tegengaan van klimaatverandering.
Een van de hoofddoelen is het overeenkomen van de New Collective Quantified Goal (NCQG). Dit nieuwe klimaatbudget moet de huidige afspraak, dat de rijke landen tot 2025 jaarlijks € 100 miljard betalen voor klimaatfinanciering, vervangen. Daarnaast staat dit jaar de integratie van duurzaamheid en klimaat in onderwijssystemen op de agenda.