Elke ondernemer heeft bepaalde producten en diensten nodig voor de dagelijkse bedrijfsvoering. Van het gebouw en meubilair tot de software, stofzuiger en gummetjes. Het Nederlandse bedrijfsleven geeft jaarlijks gezamenlijk miljarden euro’s uit aan het inkopen van allerhande producten en diensten.
Als ondernemingen daarbij opletten dat zij hun geld uitgeven aan duurzamere varianten, kan dat de verduurzaming van de economie een flinke boost geven. Daarom is het van belang dat ondernemers werk maken van duurzaam inkopen, of ook wel: ‘maatschappelijk verantwoord inkopen’.

Verder kijken dan prijs en kwaliteit

Duurzaam inkopen wil zeggen dat een ondernemer let op de gevolgen die producten en diensten hebben voor het milieu en voor mensen. Dat betekent dat de inkoper veel breder moet kijken dan alleen de prijs of de kwaliteit van een product of dienst.
Nu zal iemand die duurzaam wil ondernemen uit zichzelf waarschijnlijk óók kritisch kijken welke spullen hij gebruikt. Een ondernemer die zichzelf als ‘heel groen’ afficheert en vervolgens bij de klant komt voorrijden in een benzineslurper komt immers niet zo geloofwaardig over.

Ook ingegeven door regelgeving

Maar behalve dat op een verantwoorde manier inkopen dus waarschijnlijk wel uit de duurzame ondernemer zelf komt, wordt die ontwikkeling ook ingegeven door regelgeving. Er zijn namelijk verschillende Europese richtlijnen die ondernemingen in een duurzame richting duwen.
Zo is er de Corporate Sustainability Reporting Directive (artikel), die voorschrijft dat grote ondernemingen rapporteren over hun impact op mens en milieu. Dat kan alleen als die ondernemingen ook in beeld hebben hoe groen de producten en diensten zijn die zij afnemen bij toeleveranciers. Daarnaast is er nog de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (artikel), die grote ondernemingen verplicht om alert te zijn op misstanden in hun wereldwijde productieketen, want ook dat hoort bij duurzaam ondernemerschap.
Deze regelgeving werkt allemaal door naar het kritisch bekijken van toeleveranciers en inkoopbeleid. Dat geldt helemaal als je opdrachten doet voor overheden, want die hebben zichzelf regels opgelegd om het goede voorbeeld te geven met duurzaam inkopen.

Bewustwording is belangrijk

Hoe ga je nu aan de slag met duurzaam inkopen? In feite begint het bij de bewustwording dat jouw inkoopbeslissingen ook invloed hebben. Kies je voor wat je altijd inkoopt, voor de allerlaagste prijs, of kies je voor een duurzamer alternatief? Op zich kun je je van alle producten en diensten die je dagelijks gebruikt afvragen of dat nu de meest maatschappelijk verantwoorde optie is.
Een goede stap is ook om kaders op te stellen waar je duurzame inkoopbeleid aan moet voldoen. Welke duurzame thema’s vind je belangrijk? Wat is haalbaar? Welk criterium vind je de doorslaggevende factor als er keuzes gemaakt moeten worden? Antwoorden op dit soort vragen geven houvast om straks te bepalen welke eisen je gaat stellen aan leveranciers en op basis waarvan je keuzes gaat maken tussen producten en diensten.

Internationale doelen als ‘keuzelijst’

Om een afbakening te maken in duurzame thema’s kunnen de zogeheten Sustainable Development Goals (SDG’s) een hulpmiddel en een startpunt zijn. De SDG’s (artikel) zijn internationale doelen die landen hebben afgesproken om de wereld richting 2030 een stuk duurzamer te maken. De lijst met SDG’s geeft je richting voor welke duurzaamheidsthema’s je onderneming zich wel en niet wil inzetten.
Het voordeel is dat je door deze koppeling weet dat je onderneming ook een steentje bijdraagt aan het halen van de SDG’s. Maar kaders vaststellen kan uiteraard ook zonder die koppeling. Zo kan uit overleg binnen een mkb-onderneming ook komen dat zij zo veel mogelijk in de eigen gemeente wil inkopen, omdat dat transportbewegingen scheelt. Of dat zij meer kansen wil bieden aan werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Praktische criteria voor dagelijks gebruik

Als je hebt vastgesteld wat de pijlers moeten zijn voor jouw duurzame inkoopbeleid, is het zaak om dat te vertalen in praktische criteria. Zodat je op basis daarvan in het dagelijks werk keuzes kunt maken. Dus bijvoorbeeld een criterium als ‘we willen het gros van onze producten binnen een straal van 25 kilometer rond ons bedrijf afnemen’. Of ‘onze lunch is bij voorkeur vegetarisch’, ‘als we apparatuur moeten vervangen kijken we eerst naar refurbished modellen, en bij meubilair kijken we naar tweedehands’ of ‘bij producten of diensten hebben circulaire varianten (artikel) de voorkeur’.
Dergelijke criteria kun je vervolgens ook vastleggen in het inkoopbeleid en dit communiceren met leveranciers. Als hulpmiddel kun je ook nog kijken op de website van het manifest ‘Sustainable procurement’. Daar vind je eisen die je concreet zou kunnen stellen aan je leveranciers. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over een percentage hergebruikt plastic in producten of het voldoen aan bepaalde normen of labels.

In gesprek met leveranciers

Een nieuw inkoopbeleid maakt ook dat je in gesprek zult moeten met leveranciers om te weten te komen of zij aan de eisen kunnen (gaan) voldoen. Misschien betekent het ook dat je afscheid moet gaan nemen van leveranciers, maar interessanter is eigenlijk om samen te werken aan oplossingen.
Al met al is het misschien verstandig om geleidelijk stappen te zetten en niet ineens de hele bedrijfsvoering overhoop te halen. Het helpt om een lijst te maken van je leveranciers, van groot naar klein. Dat maakt duidelijk wat haalbaar is en waar de meeste kosten in gaan zitten. Vervolgens kun je een route kiezen: de grootste leverancier eerst om meteen de meeste impact te maken, of juist wat rustiger beginnen met het aanspreken van kleinere leveranciers.

Groene stroom en lokale samenwerking

Tot slot: waar kun je in de praktijk nog aan denken bij duurzaam inkopen? Een voor de hand liggende vorm van duurzame inkoop is uiteraard energie. Duurzame energie opwekken door zonnepanelen op het bedrijfspand te leggen (artikel) of groene stroom inkopen zijn prima stappen.
Daarnaast zijn er ook legio mogelijkheden voor het eerder genoemde lokaal inkopen om transportbewegingen te verminderen. De simpelste vorm is samenwerking zoeken met ondernemers om de hoek. Misschien kunnen jullie elkaar helpen in de bedrijfsvoering, of zelfs met energie-opwekking.
Overal is wel een lokale ondernemersvereniging waar je partners kunt polsen, of vraag een met deze bril op rond in je lokale netwerk. Of fiets eens een rondje door de buurt. Misschien kom je al trappend nog een onvermoede samenwerkingspartner tegen!